EHLİBEYT YARENLERİ
ehlibeytyareni
İmam Humeyniden Fetvalar
Çoğu okullarda yaygın bir şekilde satranç oynandığı dikkate alınarak, satranç oynamak veya satranç oynamayı öğretmek için kurslar düzenlemek caiz midir?Cevap: Satranç eğer mükellefe göre halihazırda kumar aletlerinden sayılmıyorsa ve ortada bir bahis yoksa, oynanmasında sakınca yoktur.
Soru 2: Aşağıdaki şartlar altında satrancın hükmü nedir?
a) Satranç taşlarının yapımı ve alım satımı,
b) Bahisli ve bahissiz olarak satranç oynamak,
c) Satranç öğretmek için umuma açık ve özel mekanlarda merkezler açmak, oynamak ve halkı satranç oynamaya teşvik etmek.
Cevap: Mükellefe göre satranç taşları günümüzde kumar aleti olarak kabul edilmiyorsa, bu durumda şer'an satranç malzemeleri yapmanın, alım ve satımının, bahis olmadan oynamanın sakıncası yoktur; bu durumda satranç öğretmenin de sakıncası yoktur.
Dans
Soru 3: Düğün törenlerinde folklorik halk oyunlarının icrası caiz midir? Bu törenlere katılmanın hükmü nedir?
Cevap: Dans etmek, eğer şehveti tahrik eder veya haram bir fiile veya fesada yol açarsa caiz değildir. Dans yapılan topluluklara katılmaya gelince, eğer bu eylem başkalarının haram fiilini onaylamak anlamına gelir veya bir başka haramı beraberinde getirirse, bu da caiz değildir; bunların dışındaki durumlarda sakıncası yoktur.
Soru 4: Müzik çalınmaksızın kadınlar toplantısında dans etmenin hükmü nedir? Eğer haramsa iştirak edenlerin toplantıyı terk etmeleri farz mıdır?
Cevap: Genel olarak dans etmek, eğer şehveti tahrik eder veya haram bir işi ya da bir fesadın ortaya çıkmasını gerektirecek nitelikte olursa haramdır. Bu durumda, haram bir işe itiraz olarak dans edilen yeri terk eylemi, münkerden, kötülüklerden alıkoymak doğrultusundaysa farzdır.
Soru 5: Erkeğin erkek için, kadının kadın için veya erkeğin kadınlar arasında veya kadının erkekler arasında halk oyunları sergilemesinin hükmü nedir?
Cevap: Şehveti uyandıracak, haram bir işe veya fesada, günaha yol açacak nitelikte olursa veya kadın yabancı erkekler arasında dans ederse haramdır.
Soru 6: Kadının kadın için ve erkeğin de erkek için dans etmesinin hükmü nedir? Toplumsal adetlere saygıdan dolayı düğün törenine gidiliyorsa, bu durumda dans edilme ihtimali bulunduğu sebebiyle, gitmenin şer'an bir sakıncası var mıdır?
Cevap: Genel olarak dans etmek, eğer şehveti uyandıracak nitelikte olur veya haram bir işi ya da bir fesadı gerektirirse haramdır. Fakat dans edileceği muhtemel olan düğün törenlerine katılmak, haram işleyen kimseyi onaylamak anlamına gelmez ve harama düşmeye de sebep olmazsa sakıncası yoktur.
Soru 7: Kadının kocası için ve kocanın da karısı için dans etmesi haram mıdır?
Cevap: Herhangi bir harama düşmeden kadının kocası için ve kocanın da karısı için dans etmesinin sakıncası yoktur.
Fotoğraf ve Film
Soru 8: İran İslâm Cumhuriyeti televizyonundan yayınlanan (yerli ve yabancı) filmleri izlemenin ve müzikleri dinlemenin hükmü nedir?
Cevap: Dinleyici ve seyirciye göre radyo veya televizyondan yayınlanan bu müzik, eğlence ve günah meclislerine özgü eğlendirici ve neşelendirici müziklerdense veya televizyondan yayınlanan filmi izleme insanı fesada sevk ediyorsa, bu müzik ve filmleri dinlemek ve izlemek şer’an caiz değildir. Bunların sırf İslâm Cumhuriyeti radyo ve televizyon kanallarından yayınlanması, caiz olduklarına dair şer'î bir delil teşkil etmez.
Soru 9: Televizyonlar veya canlı yayın yapan uydu kanalları, Batı toplumlarındaki toplumsal konuları anlatan bir takım programlar yayınlıyorlar; bu filmler kadın ve erkeklerin sınırsızca bir arada bulunmaları ve gayri-meşru ilişkiler gibi fasid, sapık düşünceleri yaymaktadır ve bazı müminleri etkilemektedir; bu durumda bu filmlerden etkilenme ihtimali olan kimselerin bunları seyretmesinin hükmü nedir? Acaba bu filmler, tenkit etmek, olumsuzluklarını ortaya koymak ve insanlara bunları seyretmekten sakınmayı nasihat etmek amacıyla seyredilirse hüküm değişir mi?
Cevap: Bunların zevk alma amacıyla seyredilmesi caiz değildir. Yine etkilenme ve fesada düşme endişesi olursa, caiz değildir. Fakat ehil olan, bunlardan etkilenmeyeceğinden ve fesada düşmeyeceğinden emin olan kimsenin bunları tenkit etmek, tehlikelerini ve olumsuzluklarını insanlara anlatmak için seyretmesinin sakıncası yoktur. Tabi ki eğer bu konuda uyulması gereken kurallar varsa, onlara uyulmalıdır.
Soru 10: Yabancı kadınların resimleri bulunan ve elbise modelleri seçmek için kullanılan kadın elbiseleri model dergilerini alıp-satmanın ve yanında bulundurmanın hükmü nedir?
Cevap: Bu dergilerde sırf yabancı kadınların resimlerinin bulunması onların alımını, satımını ve elbise modelleri seçiminde kullanımını engellemez; ancak bu resimler ahlaki kokuşmaya neden olacak bir nitelikteyse caiz olmaz.
Soru 11: Yabancı radyoların yayınladığı haberleri, ilmî ve kültürel programları dinlemek caiz midir?
Cevap: Ahlaki kokuşma ve fikri sapmalara sebep olmazsa, sakıncası yoktur.
Uydu Yayınlarından Yararlanma
Soru 12: Uydudan yayınlanan televizyon programlarını izlemek için uydu anteni satın almak, bulundurmak ve kullanmak caiz midir? Eğer bu cihaz ücretsiz olarak elde edilirse hüküm nedir?
Cevap: Uydu anteninin sadece televizyon programlarını izlemek için kullanılan bir alet olduğunu ve televizyon programlarının bir bölümünün haram, bir bölümünün de helâl olduğunu dikkate alırsak uydu, hem helâlde ve hem de haramda kullanılan müşterek aletler hükmünde olur. Dolayısıyla, haram amaçlarda kullanılacak olursa alım satımı ve bulundurulması haramdır; ancak helâl amaçlarda kullanılacak olursa caizdir. Fakat bu alet kullanıcılarına haram programları çok kolay bir şekilde izlemeleri için zemin hazırladığından ve bazen onu bulundurmak başka fesadlara yol açtığından alım satımı ve evde bulundurulması haramdır; ancak biri, onu haramda kullanmayacağından emin olursa, onu elde etmesinin ve evde bulundurmasının fesad ve olumsuz yönleri de yoksa bu durumda sakıncası yoktur. Fakat bu konuda bir kanun varsa, ona uyulması gerekir.
Soru 13: Mesleğimiz radyo ve televizyon anteni tamirciliğidir. Son zamanlarda uydu anteni kurmam ve tamir etmem için bize bir çok müracaatlar oldu. Bu hususta ne yapmamız gerekiyor? Bu cihazın parçalarının alım satımının hükmü nedir?
Cevap: Bu gibi cihazlar haramda kullanılıyorsa -ki genellikle böyledir- veya bunu elde etmek isteyen kişinin onu haramda kullanacağını biliyorsanız, bu durumda onu alıp satmak, parçalarını düzenlemek, kurmak, onu tamir etmek ve parçalarını satmak caiz değildir.
Tiyatro ve Sinema
Soru 14: Sinema filmlerinde gerektiğinde, din âlimlerinin ve müslüman önderlerin elbise ve üniformalarını kullanmak caiz midir? Geçmiş ve günümüzdeki ulemanın şanını ve saygınlıklarını koruyarak ve İslâm dininin saygınlığını gözeterek, onlar hakkında onları kötülemeyen ve onlara hiçbir şekilde noksanlık getirmeyen irfanî ve dinî senaryolar yazmak ve bu nitelikte filmler üretmek caiz midir? Özellikle hedefimizin, İslâm dininin yüce değerlerini sunmak veya İslâm ümmetinin imtiyazı sayılan irfan mefhumunu ve asil kültürümüzü beyan etmek, düşmanların müptezel ve bayağı kültürüne karşı mücadele etmek ve bütün bunları, özellikle genç nesil için çekici ve etkili sinema diliyle anlatmak olduğunu göz önünde bulundurarak hükmü açıklar mısınız?
Cevap: Sinemanın bir aydınlatma ve bilinçlendirme aracı olduğunu göz önünde bulundurarak, gençlerin ve diğer kesimlerin fikrî seviyesini yükseltmek, İslâm kültürünü yaymak ve halkı şuurlandırmak doğrultusunda kullanılabilecek her şeyin çekiminin yapılmasının ve sunulmasının sakıncası yoktur. Bu yöntemlerden biri din âlimlerinin kişiliğini ve özel hayatlarını tanıtmaktır. Bunun gibi diğer bilginlerin, manevî makam sahiplerinin ve onların özel hayatlarının tanıtılmasının sakıncası yoktur; ancak onların şanını, saygınlığını ve özel hayatlarının saygınlığını gözetmek farzdır ve bunlardan, İslâm'la çelişen mefhumları yaymak için yararlanmamak gerekir.
Soru 15: Sinema ve tiyatroda rol icabı erkeğin kadın elbisesi ve kadının da erkek elbisesi giymesinin hükmü nedir? Ve yine kadının erkek sesini ve erkeğin de kadın sesini taklit etmesinin hükmü nedir?
Cevap: Fesada yol açmadığı takdirde, rol icabı ve özel kişilerin özelliklerini anlatabilmek için karşı cinsin elbisesini giymenin ve sesini taklit etmenin caiz olması, uzak ihtimal değildir.
Dövme
Soru 16: Bazılarının, uzuvlarına resimler çekerek yaptırdıkları ve yıkamakla çıkmayan, kalıcı dövmenin hükmü nedir? Acaba bu dövme gusül ve abdestin sıhhatini engelleyen bir mani sayılır mı?
Cevap: Dövme yaptırmak haram değildir; dövme sonucu derinin altında kalan izler suyun deriye ulaşmasını engellemez. Dolayısıyla uzuvlarda dövme olsa da gusül ve abdest sahihtir.
Hipnotİzma
Soru 17: Hipnotizma yapmak caiz midir?
Cevap: Makul bir amaçla ve hipnotize olan kimsenin rızasıyla olursa ve yine haram bir işi de gerektirmezse sakıncası yoktur.
Soru 18: Bazıları tedavi amacıyla değil, sadece insanın ruh çağırma amacıyla hipnotizmaya başvururlar; acaba bu caiz midir? Ve acaba bu alanda tecrübeli, ama uzman olmayan kişilerin bu işi yapmaları caiz olur mu?
Cevap: Genel olarak hipnotizmayı öğrenmek ve ondan yararlanmanın, normalde insanlarca makul görülen helâl ve kayda değer bir amaçla olursa, hipnotizma da yapay uykuya dalacak kişinin rızasıyla ve ona kayda değer bir zararı olmaması kaydıyla sakıncası yoktur.
Şans Oyunları
Soru 19: Piyango biletlerinin alım satımının ve mükellefin bu yolla kazandığı ikramiyenin hükmü nedir?
Cevap: Piyango biletlerinin alım satımı caiz değildir. Bu yolla ikramiye kazanan kişi, kazandığı ikramiyenin şer'an sahibi olamaz ve onu almaya hakkı yoktur.
Rüşvet
Soru 20: Banka müşterilerinden bazıları, işlerinin çabuk yapılması ve kendilerine daha iyi hizmet verilmesi için banka çalışanlarına bahşiş adı altında bir miktar para veriyorlar. Banka çalışanları eğer onların beklentilerini yerine getirmeyecek olurlarsa müşterilerin onlara hi bir şey vermeyecekleri göz önünde bulundurularak onların verdiği bu malı almanın hükmü nedir?
Cevap: Memurların müşterilerin işlerini yapmak için istihdam edildiği ve hizmeti karşılığında maaş aldığı işi yapmak için müşterilerden bir şey alması caiz değildir. Nitekim müşterilerin de, isteklerini yerine getirmeleri için memurlara nakit para vb. şeyler vererek onları tamaha sevk etmeleri caiz değildir; çünkü bu iş fesada yol açacaktır.
Te’lif Hakları
Soru 21: Yurtdışından ülkeye giren veya yurtiçinde yayınlanmış kitap ve makaleleri yayıncılarından izin almadan basmanın hükmü nedir?
Cevap: Yurtdışında yayınlanan kitapları basmak veya ofset yapmak bu ülkelerle yapılan anlaşmalara bağlıdır. Yurtiçinde yayınlanmış kitaplara gelince, ihtiyat gereği onların yeniden basımı için yayıncıdan izin alınmak suretiyle hakkı gözetilmelidir.
Soru 22: Müellifler, mütercimler ve sanat eserleri sahipleri, çektikleri zahmete karşılık olarak veya sarf ettikleri çaba, zaman ve harcadıkları maldan dolayı te’lif hakkı adıyla bir meblağ talep edebilirler mi?
Cevap: Onlar yayıncıya verdikleri bilim ve sanat eserlerinin ilk veya orijinal nüshası karşılığında yayıncıdan istedikleri miktarda para isteme hakkına sahiptirler.
Zalim Devlette Çalışmak
Soru 23: İslâmî olmayan bir devlette görev alıp çalışmak caiz midir?
Cevap: Bunun caiz olması alınan görevin özü itibariyle caiz olmasına bağlıdır.
Bugün 46 ziyaretçi sayfamızı ziyaret etti